Włókiennicza 4

Autorem projektu kamienicy był Piotr Brukalski (1858-1934) architekt znany z realizacji wielu łódzkich budynków. Był m.in. współtwórcą Szkoły Zgromadzenia Kupców w Łodzi, który to budynek służy obecnie jako rektorat Uniwersytetu Łódzkiego. W trakcie realizacji kamienicy przy ówczesnej Kamiennej 4 (obecnie: Włókiennicza) doszło jednak do zmian, które objęły głównie elewację frontową. W rezultacie powstał symetryczny, trzykondygnacyjny i dziewięcioosiowy (osie wyznaczają pionowe układy okien) budynek czynszowy. Pierwotnie jego wystrój miał charakter neoklasycystyczny. Parter zdobiło boniowanie (oznaczające imitację struktury i formy bloków kamiennych). Pierwsze i drugie piętro posiadało dwa balkony z ażurowymi metalowymi barierami, a zdobienie elewacji ograniczało się do podokiennika i obramienia okiennego. Pierwotnie kamienica zaopatrzona była w bramę, która zapewniała komunikację nie tylko z podwórkiem, ale i klatkami schodowymi.

Opisywana kamienica pełniła nie tylko funkcje mieszkalne. W jej oficynach mieściła się m.in. niewielka manufaktura sukienna M. Liepschnitza oraz skład wyrobów bawełnianych Bartkowskiego. Niewielką fabryczkę prowadził Michał Zysser, który polecał pończochy damskie, skarpetki męskie i sportowe od najwytworniejszych do najtańszych. Wśród mieszkańców odnaleźć można było robotników (np. Szlama Bart, malarz pokojowy), subiektów (sprzedawców), akuszerkę (Gitla Baum), ale i osoby z półświatka. Jedna z gazet donosiła o aresztowaniu tu sutenera wykorzystującego nieletnie. Dziś byśmy powiedzieli, że był to „handel żywym towarem”. Kryminalna przestępczość miała być też „przykrywką” dla równie nielegalnej w okresie międzywojennym – komunistycznej – działalności politycznej. 4 października 1923 r. aresztowano tu kilku agitatorów podburzających miejscową biedotę do ataków na policję.

Z uwagi na zły stan zachowania oraz chęć podniesienia wartości estetycznych kamienicy postanowiono, aby niezależnie od gruntownego remontu nadać jej współczesny rys. W ten sposób elewacja stała się niemal instalacją artystyczną twórczo wykorzystującą XIX-wieczną bryłę. Nawierzchnia podwórza została wymieniona i odnowiona, wykonano ją z kostki kamiennej. Na podwórku ustawiono ławki i altanę, jako miejsce spotkań dla mieszkańców. Na wyznaczonych terenach zielonych zostały posadzone krzewy, drzewa, a wokół nich zasiano trawnik. W budynku powstało: 25 mieszkań komunalnych, w tym jedno dla osoby niepełnosprawnej; 2 lokale usługowe przeznaczone na wynajem oraz 3 pracownie. (AS)

Kroniki z Kamiennej to fabularny opis życia tej ulicy na przełomie XIX i XX wieku. Miejsca, wydarzenia i ludzie są poświadczone w źródłach historycznych, opisy są fabularyzowane.

Literatura:

Domińczak Michał, Typologia łódzkiej kamienicy. Łódź, 2018.

Popławska Irena, Architektura mieszkaniowa Łodzi w XIX wieku. Warszawa, 1992. 

Stefański Krzysztof, Ludzie, którzy zbudowali Łódź. Leksykon architektów i budowniczych miasta (do 1939 roku). Łódź, 2009.

Dziennik Łódzki, 1884-1892, 1931-1933.

Ekspres Wieczorny Ilustrowany, 1923 – 1937.

Książka adresowa miasta Łodzi i województwa łódzkiego rocznik 1937-1939.

Kurier Poranny, 1948 – 1960.

Przebudowa i nadbudowa istniejącej zabudowy przy ul. Włókienniczej 4 oraz przebudowa i rozbiórka budynków gospodarczych przy ul. Włókienniczej nr 6 i nr 8 w Łodzi, wraz z zagospodarowaniem terenu i niezbędną infrastrukturą techniczną oraz aranżacją architektoniczną elewacji budynków. Opracowanie: Projekt przebudowy kamienicy przy Włókienniczej 4. Jednostka projektowa: Pracownia architektury FORMAT s.c., 2018.

Projekty budowlane dawnej guberni piotrkowskiej. Archiwum Państwowe w Łodzi.

  Przesuń pinezkę, aby obejrzeć wybrany etap:

Skontaktuj się z nami w sprawie:

Jeżeli Twoje pytanie nie pasuje do żadnej z powyższych grup, to skontaktuj się z Gospodarzem Obszaru, Izabellą Mielczarek, a ona skieruje Ciebie do właściwej osoby.