Wschodnia 50

Nie ma wątpliwości, że najlepszy literacki portret Łodzi w dniach jej bujnego rozwoju pod koniec XIX wieku zawdzięczamy Władysławowi Reymontowi i jego niezapomnianej powieści – „Ziemi obiecanej”. Ostro zarysowane postacie bohaterów tego dzieła, realizm w przedstawieniu warunków życia i działania ówczesnych łodzian, wszystko to sprawiło, że dzieło to jest niewyczerpanym źródłem inspiracji dla kolejnych pokoleń twórców. Można oczywiście w tym kontekście wymienić film Andrzeja Wajdy, ale można i zupełnie współczesny spektakl, jaki można było zobaczyć w łódzkiej Monopolis.

Przyszły noblista pojawił się w Łodzi w kwietniu roku 1896, aby porobić studia odpowiednie, poznać świat i interesa, które miały być dla niego inspiracją w pisaniu powieści. Niezbyt dobra sytuacja materialna zmusiła pisarza do skorzystania z gościny u Juliusza Goźlińskiego, kierownika księgarni Gebethnera i Wolffa znajdującej się przy ul. Piotrkowskiej 105. Była to filia warszawskiego wydawnictwa będącego jednocześnie właścicielem „Kuriera Codziennego”. To właśnie na łamach tego czasopisma ukazywać się miała „Ziemia obiecana”.

Reymont zajął u Goźlińskiego jeden pokój w mieszkaniu mieszczącym się w lewej oficynie, na pierwszym piętrze. Ówczesny tryb życia pisarza lekko szokował statecznego księgarza. Reymont miał m.in. w zwyczaju włóczyć się całymi dniami po mieście, a dopiero nocą, w świetle lampy naftowej, przystępował do pracy nad swoim dziełem. Na wyrzuty Goźlińskiego odpowiadał tak: mnie tylko w nocy nawiedza natchnienie do pisania, w dzień wolę się wałęsać po mieście.

To „wałęsanie” musiało być wyjątkowo inspirujące, bowiem mimo tego, że pisarz jesienią 1896 roku wyjechał do Paryża, to publikacja kolejnych części „Ziemi obiecanej” na łamach „Kuriera Codziennego” następowała regularnie.

Literatura:

Kocówna Barbara, Władysław Reymont. PWN 1973.