Park im. Henryka Sienkiewicza – Zielona Oaza w Sercu Miasta
Opis
Park im. Henryka Sienkiewicza (Mikołajewski Ogród Miejski) w Łodzi, zwany przez łodzian Świętokrzyskim, ma bogatą historię, która sięga końca XIX wieku. Jego powstanie było odpowiedzią na potrzeby mieszkańców rozwijającego się miasta, które w 1893 roku liczyło już 250 tysięcy mieszkańców. W obliczu rosnącego zanieczyszczenia powietrza oraz wzmożonego ruchu kołowego, władze miasta podjęły decyzję o budowie nowego parku, mającego na celu stworzenie przestrzeni zielonej dla społeczności.
W 1894 roku zapadła uchwała o założeniu parku na terenie placu między ulicami Tuwima (dawniej Przejazd) a Nawrot, na niezabudowanej działce o powierzchni 6486 m². Po konsultacjach z ekspertami ogrodnictwa, projekt powierzono Teodorowi Chrząńskiemu, a w 1896 roku rozpoczęto prace nad urządzeniem parku we współpracy z dr. Piotrem Hoserem. Początkowa powierzchnia parku wynosiła około 3 ha, jednak z biegiem lat powiększono ją do 4,54 ha.
Park został zaprojektowany w sposób przemyślany, z dwiema częściami o różnym charakterze: regularnym od strony Sienkiewicza (dawniej Mikołajewska) oraz pejzażowym od strony Kilińskiego (dawniej Widzewska). W parku zasadzono około 1180 drzew, 4700 krzewów oraz 200 bylin kwiatowych, co nadało mu atrakcyjność i urok.
Do parku wchodziło się przez dwie stylowe bramy – od strony ul. Sienkiewicza i Kilińskiego – wkomponowane w ozdobne ogrodzenie z kutego żelaza, zaprojektowane przez miejskiego architekta Franciszka Chełmińskiego. Główna brama wejściowa była ozdobiona eleganckimi wazonami, sprowadzonymi z zagranicy, które wypełniały się winną latoroślą, dodając całości szyku i wytworności. Park stał się ulubionym miejscem wypoczynku młodzieży szkolnej, zwłaszcza chłopców i dziewcząt z pobliskiego Gimnazjum Męskiego.
Jednakże najwięcej życia tętniło w parku w dni świąteczne. Po nabożeństwie w pobliskim kościele św. Krzyża, łodzianie, niczym strumień, tłumnie wędrowali do parku. Żwirowe alejki wypełniały się spacerowiczami, a widok, który ukazywał się po wejściu przez paradną bramę, zapierał dech w piersiach. Jakże tu było pięknie!. Urokliwy, stylowy parter kwiatowy z basenem i wodotryskiem pośrodku, otoczony aleją lipową i rozstawionymi tu i ówdzie ławkami, zapraszał do zatrzymania się na chwile relaksu. Woń heliotropów i róż skutecznie tłumiła wszelkie nieprzyjemne zapachy miejskiego zgiełku.
Na ławkach w pobliżu fontanny w postaci łabędzia z podniesionym dziobem, z którego tryskał strumień wody, z zainteresowaniem obserwowano spacerowiczów, a w szczególności panie, które urządziły sobie swego rodzaju rewię mody na świeżym powietrzu. Z radością można było podziwiać zgrabne sylwetki w odświętnych strojach, starannie dopasowanych do najnowszych trendów. Sukienki, gładkie i sięgające ledwie ziemi, miały wcięcia w talii i rozszerzenia ku dołowi, a ich bufiaste rękawy oraz wysokie kołnierzyki z wstążkami dodawały wdzięku. Wrażenie robiły również panie w kostiumach stylizowanych na męskie, z żakietami, kamizelkami i krawatami, które wzbudzały niemałe zainteresowanie przechodniów. Ogromne kapelusze, zdobione sztucznymi kwiatami i piórami, spoczywały na misternie ułożonych fryzurach, a parasolki, delikatnie zdobione koronkami, chroniły przed słońcem.
Męska młodzież paradowała w jasnych garniturach w pepitkę, a na głowach nosili modnie słomiane kapelusze, zwane „panama”. Starsi panowie preferowali meloniki i „sakpalty”, a srebrna laseczka stała się nieodłącznym atrybutem eleganckiego dżentelmena.
Spacerowicze, znużeni upałem, udawali się do pijalni wód mineralnych która została wybudowana w 1904 roku. Nowy murowany budynek z werandą upodobnił Park Sienkiewicza (dawniej Mikołajewski) do Ogrodu Saskiego w Warszawie. Niektórzy szukali cienia pod wiekowymi topolami, które pamiętały czasy, gdy w tym miejscu odbywały się targi trzody. Potężne korony drzew oferowały ukojenie w gorące dni. Na trawnikach, wśród drzew i krzewów, rozmieszczono niedawno sprowadzone z zagranicy terakotowe figurki przedstawiające jelenie, sarny, bociany i żaby, które dostarczały dzieciom radości i wzbudzały salwy beztroskiego śmiechu.
Po II wojnie światowej park przeszedł kilka modernizacji, w tym w 1959 roku, kiedy to wprowadzono nową fontannę i rzeźby. Mimo zmian, park Sienkiewicza zachował swój charakter i nadal stanowi ważny element zieleni miejskiej w Łodzi.
Dziś jest to miejsce, w którym mieszkańcy mogą cieszyć się naturą, aktywnością na świeżym powietrzu oraz atmosferą spokoju, co czyni go jednym z ulubionych punktów spotkań w mieście.
Po rewitalizacji
Projekt rewitalizacji parku, który rozpoczął się na przełomie 2018/2019 roku, obejmował szereg działań mających na celu poprawę estetyki i funkcjonalności tego miejsca. W ramach prac zrealizowano m.in., zabiegi pielęgnacyjne w drzewostanie, działania te miały na celu poprawę zdrowia i wyglądu istniejących drzew, wykonano nowe nasadzenia krzewów, bylin i drzew, przebudowano place zabaw dla dzieci, dokonano modernizacji układu komunikacyjnego, wyremontowano również historyczne ogrodzenie. Dodatkowo wymieniono wyposażenie parkowe tj.: ławki, kosze, stoliki do gier.
Cały projekt rewitalizacji miał na celu nie tylko poprawę estetyki parku, ale również zwiększenie jego funkcjonalności i atrakcyjności dla mieszkańców oraz turystów. (AS)
Literatura:
Flatt Oskar, Opis miasta Łodzi. Łódź, 2002.
Grzelak Arkadiusz, Nowakowska Inga, Realizacja założeń ogrodowych Stefana Rogowicza w Łodzi kiedyś i dziś. W S. Rogowicz i zieleń miejska Łodzi: Publikacja pokonferencyjna. Łódź, 2021.
Kowalski Witold, Łodzi dawnej lamus. Łódź, 2008.
Mowszowicz Jakub (red), Parki Łodzi. Łódź, 1962.
Olczak Romuald (red.), Park Sienkiewicza. Park Moniuszki. Ogrody i zieleńce w centrum miasta. Łódź, 2012.
Pawlak Wacław, Na łódzkim bruku 1901-1918. Łódź, 1986.
Rogowicz Stefan, Park im. Sienkiewicza w Łodzi. Łódź, 1931.
