Ulica Zawadzka (obecnie: ulica Adama Próchnika) jest jedną z najstarszych i najważniejszych arterii Nowego Miasta w Łodzi. Jej dzieje sięgają początku XIX wieku, a jej historia jest pełna fascynujących wydarzeń, architektonicznych zmian oraz związanych z nią postaci i instytucji, które odcisnęły trwałe piętno na pejzażu tego obszaru.
Pierwsze wzmianki o tej ulicy pojawiają się w dokumentach z 1827 roku. Wówczas biegła ona od ulicy Zachodniej (obecnie części ul. Piotrkowskiej) do ulicy Piotrkowskiej, stanowiąc wówczas odnogę głównej arterii Nowego Miasta. W tym okresie była znana jako Południowa, co odzwierciedlało jej pozycję względem centrum miasta. Jej nazwa wskazywała na jej funkcję jako południowego odcinka ważnej infrastruktury miejskiej, pełniącego rolę połączenia między głównymi ulicami i dzielnicami.
W 1862 roku ulica zyskała nową nazwę – Zawadzka, prawdopodobnie od nazwiska Zawada, które mogło pochodzić od lokalnej rodziny, właścicieli gruntów lub osoby związanej z lokalnym życiem społecznym.
Po II wojnie światowej, w 1946 roku, ulicy nadano imię Adama Próchnika, wybitnego pedagoga, działacza społecznego i patriotycznego, który odegrał ważną rolę w życiu społeczności łódzkiej i edukacji.
Ulica Zawadzka, choć stosunkowo krótka, stanowi wyjątkowy fragment łódzkiego pejzażu architektonicznego. Jej zabudowa powstawała głównie po 1870 roku, kiedy to rozpoczął się intensywny rozwój miasta w związku z rozbudową przemysłu włókienniczego. W tym okresie powstała większość kamienic, które dziś uznaje się za zabytki historyzujące i eklektyczne. Wiele z tych kamienic odznacza się bogatymi detalami architektonicznymi, takimi jak ozdobne fryzy, gzymsy, balustrady, czy zdobione portale. Wnętrza tych budynków często były wyposażone w elementy stylu secesyjnego, klasycystycznego czy neorenesansowego, co świadczy o zamożności mieszkańców i ich aspiracjach estetycznych.
Ulica Zawadzka była miejscem działalności wielu ważnych instytucji i przedsiębiorstw. Na jej terenie działała pierwsza znana łódzka księgarnia – L. Fischer. W 1890 roku na ulicy Próchnika nr 5 funkcjonował Hotel Europejski, będący jednym z najbardziej prestiżowych obiektów tego typu w Łodzi. W okolicy można było również znaleźć różne sklepy, restauracje i warsztaty rzemieślnicze, które tworzyły tętniący życiem miejski pejzaż. Pod numerem 22 mieszkał Aleksander Tanzmann, znany na zachodzie Europy i w Ameryce kompozytor, pianista oraz dyrygent pochodzenia żydowskiego. Tanzmann był postacią wyjątkową, której talent muzyczny i działalność artystyczna przyczyniły się do rozpoznawalności Łodzi na mapie kulturalnej Europy.
